Waarom je een persoonlijk statuut moet schrijven

In december, toen het jaareinde naderde, deden enkele oude foto’s me eventjes stilstaan bij mijn leven. Ik zat hoe dan ook in een nostalgische periode, want ik ben in mijn vrije tijd bezig met het digitaliseren van oude foto’s. 

Nu mijn mama er nog is, moet ik elke kans grijpen om herinneringen te bewaren.

Ik keek naar de foto van mijn over-, overgrootmoeder met haar kinderen. 

Een zeldzame foto uit de jaren ‘30.

Zouden zij zich ook bezig gehouden hebben met het behalen van doelen en planning?

Zouden ze de luxe gehad hebben om te kiezen wat ze deden?

Uit wat mijn mama vertelde, weet ik wel dat mijn overgrootmoeder, Rosalia Noë, een kruidenierswinkel begon omdat ze wou vermijden dat haar dochters, waaronder mijn grootmoeder, zouden moeten gaan ‘dienen’ bij de rijkere klasse.

In die zin maakte zij ook een keuze.

Op zoek naar een beter leven.

Het tafereel deed me stilstaan bij mijn leven.

Mijn overgrootmoeder besloot om haar leven een andere wending te geven door een kruidenierswinkel te openen.

Misschien was het tijd om het professioneel over een ander boeg te gooien?

De opkomst van A.I. (artificiële intelligentie) zal, volgens mij, de behoefte aan SEO copywriters niet doen stijgen, dus besloot ik om eens te onderzoeken wat mijn nieuwe bestemming kon zijn. 

1. Het is belangrijk om te beslissen wat belangrijk voor je is

Wat is de moeite waard om naartoe te werken?

Waar wil ik mijn tijd aan besteden?

Waar wil ik voor leven?

Vragen die belangrijk zijn, maar het is ook goed om te beseffen dat waar je ook aan werkt, de kans is groot dat het over 90 jaar niet meer relevant zal zijn. 

Dat plaatst je dagelijks leven in een ander licht, waardoor je je automatisch meer concentreert op de mensen om je heen.

Dat is de beste manier om iets te doen dat belangrijk is.

Maar in welke situatie je ook bent, heb je er ooit al bij stilgestaan wat voor jou belangrijk is?

Hoe navigeer jij door je leven?

Tijdens de reis van je leven is de vraag welke persoonlijke waarden je hebt om je te vergezellen tijdens je reis. Zoals een zeevaarder die zijn eigen schatkist met zich meeneemt.

Je moet natuurlijk wel weten wat er in je schatkist van persoonlijke waarden zit.

Met welke schat vaar jij? 

Toen ik enkele jaren geleden bij mijn burn-out een lijstje maakte, had ik “groeien” en “een beter mens” worden, opgeschreven.

Dat is misschien een antwoord dat jij ook zou geven.

Wat is dat: groeien of een beter mens?

Dat had ik er niet bij geschreven. 

Hoe wil ik groeien, hoe wil ik het beter doen? In welke richting?

Gewoon poneren dat je gelukkig wilt zijn, een betere job, je altijd goed voelen, dat is een deels illusie, maar ook deels onmogelijk als je niet weet wat je persoonlijke waarden zijn.

Wat wil je in de eerste plaats doen? Waarom is iets belangrijk? Wat is het gevolg van ervan dat je iets belangrijk vindt? Hoe kan ik vinden wat ik belangrijk vind?

Hoe kan ik veranderen wat belangrijk is?

Allemaal vragen die we ons te weinig stellen.

Totdat een oude foto van 90 jaar geleden je wakker schudt. 

2. Waarom we meer betekenis in ons leven willen

Ik nam dus een blad papier om op te schrijven wat ik belangrijk vond.

Betekenis hebben voor anderen, was één van de dingen die ik als eerste opschreef.

Misschien kwam het door het boek van Victor Frankl dat ik enkele maanden gelezen had. 

Victor Frankl was een psycholoog die Auschwitz overleefde en over zijn ervaringen een boek De zin van het bestaan schreef waarin hij logotherapie ontwikkelde. Volgens zijn logotherapie moet elke mens moet ontdekken wat de unieke bestemming is van zijn leven. Als je jouw bestemming kent, dan weet je de bron van je eigen proactiviteit.

Wetenschappelijk onderzoek bevestigt dat mensen die hun leven als zinvol beschouwen beter af zijn. 

Studies suggereren dat mensen die geloven dat hun leven zin heeft, gelukkiger zijn met een hogere levens- en werktevredenheid, een groter algemeen welzijn, meer controle over hun leven bezitten, alsook minder negatieve ervaringen en geestelijke gezondheidstoestanden hebben.

Maar wat is nu een zinvol leven?

Een zinvol leven zou volgens het onderzoek willen zeggen dat:

• je in staat bent je ervaringen te begrijpen (zin vinden in een ervaring of crisis)
• je jouw leven de moeite waard vindt (betekenis, zingeving)
• en een doel voor ogen hebt (een doel dat je waardevol vindt).

Dus is de vraag: hoe bereik je een groter gevoel van betekenis in je leven, hoe bereik je een zinvol leven?

Of het nuttig is om na te denken over een zinvol leven, kan je weten door een korte test te doen: The meaning of life Questionnaire.

2.1. De ‘zingeving-in-het-leven-test’ of ‘the meaning of life test’ (MLQ)

Deze test is ontwikkeld door Michaël F. Steger, Patricia Steger- en Matthew Kaler van de Universiteit van Minnesota en door Shigehiro Oishi van de Universiteit van Virginia.

Deze test duurt maar 5 minuten. De test gaat over twee belangrijke dimensies van zingeving in het leven aan de hand van tien uitspraken die je moet beoordelen van 1 ("absoluut waar") tot 7 ("absoluut onwaar").

Je kan de test hier downloaden (Engelstalig).

Of een Nederlandse versie is ook te downloaden van de website van Michaël Steger.

• Als je boven de 24 scoort op Aanwezigheid van zin (Presence) en ook boven de 24 op Zoeken naar zin (Search), heb je het gevoel dat je leven betekenis en doel heeft, maar ben je nog steeds openlijk op zoek naar die betekenis of dat doel. De betekenis van het lev is voor jou een zich steeds ontvouwend en verdiepend proces. Je voelt je meer aangetrokken tot de vraag, "Wat kan mijn leven betekenen?" dan een enkel antwoord.
• Als je hoger dan 24 scoort op Aanwezigheid van zin (Presence) en lager dan 24 op Zoeken naar zin (Search), heb je het gevoel dat je leven een gewaardeerde betekenis heeft en doel, en bent u niet actief op zoek naar die zin of betekenis in uw leven. Je kunnen zeggen dat je tevreden bent dat je begrijpt wat je leven zinvol maakt, waarom je hier bent en wat je wilt doen met je leven
• Als je lager dan 24 scoort op Aanwezigheid van zin (Presence) en ook hoger dan 24 op Zoeken naar zin (Search), heb je waarschijnlijk niet het gevoel dat je leven een gewaardeerde betekenis en doel heeft, en ben je actief op zoek naar iets of iemand die je leven zin of doel geeft. Je voelt je misschien verloren in het leven, en dit idee kan je leed veroorzaken. Je bent waarschijnlijk niet altijd tevreden met je leven.
• Als je lager dan 24 scoort op Aanwezigheid van zin (Presence) en ook lager dan 24 op Zoeken naar zin (Search), dan heb je waarschijnlijk niet het gevoel dat je leven heeft betekenis en doel heeft, en ben je niet actief op zoek naar die betekenis in je leven. Over het algemeen vind je het idee om na te denken over de zin van je leven waarschijnlijk niet erg interessant of belangrijk.

Meer uitleg over de interpretatie van je scores (boven of onder 24) vind je op de website van Michaël Steger.

Dit kan je helpen bepalen hoe je in je vel zit en of het de moeite waard is om je te verdiepen in je eigen leven.

3. We doen wat we waardevol vinden

We staan er misschien niet bij stil, maar elke dag doen we dingen die we waardevol vinden. 

Onze waarden definiëren ons.

We kiezen elke dag waar we tijd aan besteden, waar we onze energie op richten, waar je aandacht aan geeft.

Wat zijn jouw waarden, wat zit er in jouw schatkist?

Onze waarden worden weerspiegeld door hoe we ons gedragen, onze acties.

Maar is dat ook zo?

Een oefening van Stephen Covey uit zijn boek De 7 eigenschappen van effectief leiderschap die de moeite waard is om te doen:

Stel je bent op je eigen begrafenis: wat zou je willen dat de mensen over je zeggen? Hoe je bent?

(Tip: luister naar dit liedje van Els Deschepper als je deze oefening doet)

Hij stelt dat je moet beginnen met het einde van je leven voor ogen.

Zijn de dingen die je elke dag doet in overeenstemming met wat je echt belangrijk vindt?

Is wat je doet in overtuiging met je persoonlijke waarden en visie?

4. We doen niet altijd wat we waardevol vinden

Wees eens eerlijk: soms zeg je dat je iets belangrijk vindt, maar je doet er niets mee.

We kijken niet naar wie we werkelijk zijn, maar kijken naar wie we willen worden.

Maar hoe kan je werken aan wie je wilt worden, als je niet weet wie je werkelijk bent?

Leven we altijd volgens onze echte waarden?

Misschien willen we wel niet toegeven dat we andere waarden hebben dan we willen, dus streven we naar iets anders en richten ons daarop. 

Onze overtuigingen en ideeën staan zo soms haaks op de werkelijkheid, bijv. we spelen graag dagelijks videogames, terwijl we zeggen dat hard werken en ambitie belangrijk is.

Het is dus belangrijk om eens aan zelfonderzoek te doen zodat je weet wat je hart werkelijk doet tikken.

Daarom besloot ik eind vorig jaar op onderzoek te gaan naar mijn persoonlijke waarden en mijn persoonlijk statuut te schrijven.

Ik wou mijn eigen schatkist vinden en zien wat erin zat.

5. Waarom het schrijven van je persoonlijk statuut een goed idee is

We worden gedefinieerd door onze waarden en prioriteiten.

Net zoals je je ademhaling niet opmerkt tot je wordt gevraagd je erop te concentreren, merken we over het algemeen de waarden die onze dagelijkse handelingen sturen niet op. 

Maar als er iets gebeurt waardoor je leven overhoop wordt gegooid, denk aan een ongeval, een ziekte, verlies van een job, het einde van een relatie, dan verlies je iets wat je waardeert.

Elke verandering zorgt voor een verandering in je waarden.

Als je teveel verliest aan waarde, kan je zelfs de waarde van het leven in twijfel trekken.

Verandering kan echter ook een positieve verandering brengen in wat je belangrijk vindt, welke waarden voor jou prioritair zijn met zich meebrengen.

Met een persoonlijk statuut heb je een duidelijk einddoel voor ogen.

Je weet waar je heen gaat, je weet ook beter waar je nu bent en kan zo stappen zetten in de juiste richting. 

Om te weten wie je werkelijk bent, moet je jouw einde, je einddoel op papier zetten. 

Alleen op die manier kan je jouw leven vorm geven in overeenstemming met je eigen waarden en principes. 

Slechts dan ben je effectief.

Daarom is het belangrijk om een persoonlijk statuut te schrijven.

Je persoonlijk statuut is:

• je filosofie, je credo dat uitlegt wie je wilt zijn (je persoonlijkheid) en wat je wilt doen (je bijdragen en prestaies), samen met je waarden en principes
• je grondwet: je toetst wat je doet of het in overeenstemming is met deze ‘grondwet’
• je waarborg in tijden van crisis: je valt erop terug in tijden van crisis omdat je persoonlijk statuut je herinnert aan wat belangrijk is

Je kan erop terugvallen in moeilijke tijden.

Want altijd gebeuren er onverwachte dingen in je leven en dan valt alles wat je gebouwd had als een kaartenhuisje in elkaar.

Het schip dat je gebouwd had met je schatkist waarvan je dacht dat je hem had, gaat verloren in een storm. 

Zeker als je één aspect van je leven, één centrum te veel invloed geeft.

Toen ik in mijn burn-out belandde en beseft dat ik moest veranderen van werk, besefte ik dat ik mijn leven teveel gebouwd had rond het centrum werk. De andere centra had ik verwaarloosd. Gewoon altijd maar mee gesurfd in de dagelijkse ratrace van het werk. 

Mijn waarden hadden gefaald. Zo voelde het toch.

Ik had geen plan B. Zorg altijd voor een plan B, zoals Evi Renaux in haar boek Plan B schrijft.

Een persoonlijk statuut kan je doen stilstaan bij wat echt belangrijk is en vermijden dat je je te veel focust op één centrum. 

Zelfs al heb je waarden, slechts door levenservaring veranderen je waarden. Niet door overtuiging, emotie of logica.

Slechts als je gebeurtenissen ervaren hebt, veranderen je waarden ten gronde.

Zo veranderden ook de mijne.

6. Hoe schrijf ik een persoonlijk statuut?

Er zijn verschillende manieren om een persoonlijk statuut te schrijven.

Je kan gewoon een blad papier nemen en oplijsten wat er in je opkomt.

Of je kan de werkwijze gebruiken die ik heb toegepast:

• wat is je centrum?
• wie bewonder je?
• wat zijn je waarden en welke stappen te nemen?
• doe aan zelfreflectie en herschrijf

6.1. Het bepalen van je centrum

Dit is een theorie van Stephen Covey waarover hij uitweidt in zijn boek De 7 eigenschappen van effectief leiderschap.

Iedereen heeft één centrum of meerdere centra van waaruit je handelt:

• je partner
• je gezin
• geld
• je werk
• bezit
• genot
• vriendschap/vijandschap
• de kerk
• het ‘ik’

Je leven slingert altijd rond deze centra voor beïnvloeding.

Je denkt nu misschien: ik richt mij toch op mijn carrière of ik richt mij op mijn gezin, maar dat is slechts een deel van het leven. 

Het is je levensvisie (en dus je centrum/centra) dat bepaalt hoe je carrière eruit ziet.

Een voorbeeld om dit duidelijker te maken. Stel je baas vraagt of het mogelijk is om op zaterdag te komen werken. Als je centrum van invloed ligt in je werk, geld, bezit, dan zal je eerder geneigd zijn om ‘ja’ te antwoorden, zelfs al moeten de kinderen naar de sportclub: je zal daar wel een oplossing voor zoeken. Als je centrum van invloed eerder bij je gezin ligt, dan zal je eerder ‘nee’ antwoorden, want je wilt er in het weekend toch zijn voor je kinderen. Als je centrum van invloed bij je ik ligt, kan het zijn dat je ‘nee’ zegt want je bent al zo moe en hebt nood aan rust. Of als je centrum van invloed bij je partner ligt, dan vraag je wat hij of zij ervan denkt, want je hebt al zo weinig tijd voor elkaar en dezelfde avond wou je op restaurant gaan en daar heb je zeker geen zin in na een dag op kantoor.

Denk aan de dingen waar je gepassioneerd over bent. Je zal zien dat er een duidelijke visie achter verschuilt.

Als je merkt dat je geen passie hebt voor je werk of je gezin, dan kan het gewoon zijn dat je geen visie hebt over je werk of gezin. 

Denk na over wat je echt wilt bereiken.

Zoals Stephen Covey het formuleert: wat wil je dat de mensen van jou onthouden als ze op je begrafenis staan en luisteren naar de lijkrede? Waar wil je geen spijt van hebben dat je het niet gedaan hebt?

Een eerste stap op je persoonlijke visie te schrijven, is weten en vastleggen wat je wilt in het leven. 

Welke erfenis wil je?

Wat wil je voor jezelf en je familie?

Welk niveau van zekerheid zoek je?

Welk inkomen zoek je en welke voldoening wil je uit je carrière halen?

Welke interesses wil je in je leven?

Wat wil je doen met de tijd die je krijgt?

Welk leven wil je leiden op al de gebieden (partner, gezin, werk, geld, …)?

Niemand heeft één centrum, dus doe deze oefening voor alle centra die van invloed zijn op je leven.

Om te weten of dit correspondeert met je huidige waarden, met je persoonlijk statuut, je grondwet, hou nu eens gedurende 30 dagen in het oog bij elke actie of beslissing die je onderneemt, welk centrum de motivator is voor deze actie of beslissing. Neem een schrift en schrijf dit op. 

Het kan ook korter, bijv. 14 dagen of een week, maar sommige gebeurtenissen of afspraken kom je niet tegen in een week of 14 dagen, terwijl ze wel belangrijk kunnen zijn voor je.

Geef telkens een punt aan een centrum als je een beslissing genomen hebt vanuit een centrum (het kan ook zijn dat een beslissing op meerdere centra is gestoeld). Na 30 dagen kan je zien welk centrum het meest je aandacht krijgt.

6.2. Wie bewonder je?

Een simpele oefening om te vinden wat jij belangrijk vindt. Wie bewonder je? Wie inspireert je?

Maak een lijstje.

Denk bij elke persoon na wat je in die persoon bewondert: de daadkracht (welke daden?), de persoonlijkheid (wat in de persoonlijkheid?), het beroep (welk beroep?), …

Wees zo specifiek mogelijk.

Natuurlijk weet je nooit echt hoe een persoon is, maar wie je bewondert en vooral waarom je iemand bewondert, vertelt veel over wat je belangrijk vindt.

Filter uit je lijstje wat je belangrijk vindt aan de personen die je bewondert. 

Dat zijn kenmerken en/of waarden die je zelf ook wilt bezitten of die je waardevol vindt.

Kijk of dezelfde elementen terugkomen uit je centra van invloed.

6.3. Leg je waarden vast en bepaal de volgende stappen

Dit is een werkwijze van Mark Manson, auteur van het boek The subtile art of not giving a fuck. 

Om je waarden te vinden, kan je jezelf ook volgende vragen stellen:

1. Hoe ziet een zinvol en succesvol leven er voor jou uit? 

Hoe je jezelf ook ziet op dit moment, neem het zoals het is en focus je op het leven dat je wilt. Niet zoals het is. Als je dat hebt, stel jezelf volgende vraag:

2. Wat wil ik met dit leven?

Door het beantwoorden van deze 2 vragen, leg je jouw waarden bloot.

Maar er is een valkuil:

we vertellen graag in wat we willen dat waar is in plaats wat werkelijk waar is.

Probeer dus echt te vinden wat je écht wilt, niet wat voor de maatschappij, je partner, je familie waardevol is.

Mark Manson rangschikt de waarden daarna in goede-slechte waarden, 

Goede waarden zijn:

 1. Op bewijs gebaseerde

 2. Constructief

 3. Controleerbaar

Slechte waarden zijn:

 1. Op emotie gebaseerd

 2. Destructief

 3. Oncontroleerbaar

Je kan je nu goed voelen omdat je over je persoonlijke waarden hebt nagedacht en ze op papier hebt staan.

Maar je bent er niets mee als je er niet naar handelt.

Er zijn 4 stappen die je kan ondernemen om volgens je waarden te leven:

1. Kies een waarde (een oude of een nieuwe)
2. Stel doelen op in overeenstemming met die waarde
3. Neem beslissingen en onderneem acties in overeenstemming met de gestelde doelen
4. Ervaar de emotionele en fysieke voordelen van die waarde als je ze toepast. 

Doe hetzelfde met een volgende waarde.

Het is niet gemakkelijk dit te doen, want het kan zijn dat je moeilijke beslissingen zult moeten nemen (bijv. andere carrière, relatie, vrienden).

Wees niet bang om na te streven wat echt met je waarden correspondeert.

Want als je de moed verzamelt om dit toe te passen, zal er iets geks gebeuren: het zal goed voelen. 

Je zal je onnozel vinden dat je het niet vroeger gedaan hebt.

Je kan het vergelijken met een duik als ijsbeer in de zee. 

De angst, de koudeschok gaat voorbij en je krijgt een warm gevoel van opluchting waardoor je beter zal begrijpen wie je werkelijk bent. 

6.4. Zelfreflectie beoefenen

Om je persoonlijk statuut te schrijven, is het belangrijk om aan zelfreflectie te doen.

Je kan op verschillende manieren aan zelfreflectie doen.

Zo doe ik een dagelijkse review (‘s avonds laat of ‘s ochtends vroeg) van mijn afgelopen dag (wat heb ik afgewerkt, waarvoor ben ik dankbaar), een wekelijkse review of ik mijn hoofdtaak van die week gehaald heb, een maandelijkse review om te zien of ik nog op schema zit voor mijn 12-wekelijks plan. 

Maar je kan net zo goed met familie en vrienden erover praten.

Of wat ik vaak doe al schrijver: vroeg in de ochtend een dagelijkse schrijfsessie waarin je onderbewuste je vaak iets wijzer maakt en je ook alles van je af kan schrijven (een idee uit The artist’s way van Julia Cameron).

In een zelfreflectie stel je jezelf vragen als:

• voegt mijn dagelijkse job iets toe aan mijn leven of niet?
• welke ervaringen doen me voelen dat ik leef?
• heb ik mensen kunnen helpen?
• welke relaties zijn betekenisvol?

Blokkeer tijd in je agenda om aan zelfreflectie te doen of maak er een automatische gewoonte van, bijv. elke morgen als je opstaat 10 minuten noteren wat er in je opkomt, elke zondag of maandagmorgen terugkijken en de volgende week plannen,...

Bij zelfreflectie is er niet enkel plaats voor wat er gebeurd is en je huidige ervaringen, maar ook voor toekomstige plannen. 

• Welke projecten zitten op schema? 
• Welke ideeën zijn het waard om uitgewerkt te worden?
• Hoe kan ik ervoor zorgen dat iets in de toekomst gemakkelijker gaat?
• Welke goede daden kan ik in deze wereld verrichten?

Dit gaat samen met een 12-wekelijkse en jaarlijkse planning van je toekomst. 

Dit is ook het moment om je waarden te herbekijken.

Het helpt ook om regelmatig boeken te lezen (ja, ik ben een boekenfan) die gaan over betekenis, zelfreflectie, zoals

• De zin van het bestaan van Victor Frankl
• Boeken met wijsheden van Epictetus
• The art of happiness van de Dalai Lama
• Wat zou Aristoteles doen van Edith Hall

Door dergelijke boeken te lezen, zal je hoe dan ook meer betekenis in je leven verwelkomen.

En is dat niet iets wat iedereen wilt?

Rustig varen door je leven met een mooie schatkist op je reis?